Technieken
Oude schilderstechnieken:
Er zijn veel verschillende schilderstechnieken die vroeger door de goed opgeleide schilders regelmatig werden toegepast. Vanaf ongeveer 1950 werden deze technieken alleen nog in beperkte mate onderwezen in specialistische opleidingen en cursussen. De laatste jaren zijn op de MBO opleidingen weer extra zogenaamde Exellentie programma’s aangeboden, waar de basiskennis van deze technieken wordt aangeleerd. Om deze technieken goed te kunnen beheersen zijn veelal jarenlange cursustrajecten nodig die op meerdere plaatsen in het land worden verzorgt. Momenteel worden deze technieken nog vaak toegepast in de restauratie, maar ook creatieve schilder past ze toe in moderne interieurs.
Houtimitatie
Het imiteren van houtsoorten werd en wordt gedaan met olieverf, lakverf of een waterachtig materiaal, bijvoorbeeld melk en bier. Tegenwoordig ook wel in acryl. In het verleden werd deze techniek toegepast omdat het goedkoper was dan de dure houtsoorten. Tegenwoordig zou het ook uit milieu overweging kunnen dienen als vervanging van tropisch hardhout. Oorspronkelijk werd rauwe- of gebleekte lijnolie 1 op 1 gemengd met terpentine en aangekleurd met kleurpasta in olie gemalen. In deze oliesaus werd een houttekening aangebracht met diverse gereedschappen als een klopkwast, stalen houtkammen, penselen en een daskwast.
Veel geïmiteerde houtsoorten zijn Eikenhout, Teakhout, Notenhout (en wortelnoten) Mahoniehout (en bloemmahonie) Palissanderhout, Essenhout en Esdoornhout.
Houtimitaties worden toegepast op meubels, kerkbanken- en deuren, lambriseringen, kerkorgels en buitendeuren. Ook was er een periode dat belasting op bepaalde houtsoorten werd geheven die op deze wijze werd omzeild.
Meer voorbeelden houtimitatie
Heraldiek
Heraldiek of wapenkunde geeft de regels weer waar wapens aan voldoen moeten. Oorspronkelijk werden wapens beschilderd om de ridders herkenbaar te maken. De schilder dankt er z’n naam aan. Nog steeds hebben landen, provincies, regio’s. Ok veel families hebben een eigen wapen. Erkende wapens staan in geregistreerd in een landelijk register.
Meer voorbeelden heraldiek
Marmerimitatie
Het imiteren van marmer werd en wordt gedaan met olieverf, lakverf of acrylverf. Het basismateriaal voor de olieverftechniek is dik in papaverolie gemalen zinkwit. Deze wordt tijdens het imiteren aangemengd met verschillende kleurpasta’s in papaverolie of gebleekte lijnolie gemalen. Voor de verwerking wordt medium (olie en terpentine) met iets droogmiddel gebruikt. Men gebruikt afhankelijk van de toepassing penselen, daskwasten of marmerkloppers
Marmerimitaties worden toegepast op lambriseringen, schouwen schoorsteenmantels, vensterbanken, zuilen, kolommen en gevelbekleding. Soms omdat het goedkoper was of dat echt marmer te zwaar is.
Veel geïmiteerde marmersoorten zijn: Wit marmer of Carrara marmer, Sint Anna marmer, Rouse Royal, Vert de mer, Port’dOr (of portor) en Jaune de Sienna.
Meer voorbeelden marmerimitatie
Gonny de Jongh brengt marmerimitatie aan in Oude Kerk Voorburg.
Letteropschrift
Het tekenen en schilderen van letteropschriften was vroeger een belangrijk onderdeel van de schildersopleiding. Men leerde meestal eerst de letters te tekenen op (transparant) tekenpapier waarna de achterkant werd ingewreven met krijt of houtskool (afhankelijk van de kleur van de ondergrond waarop de letters geschilderd moesten worden) Vervolgens werden de opschriften overgebracht op de ondergrond. Daarna konden de letters ingeschilderd worden met speciaal daarvoor geschikte letterpenselen. Er zijn veel letterboeken gemaakt met zowel standaardletters als aangepaste vrije letters. Zo worden binnen de opleidingen de schrijfletter van schildersleraar Beekman uit Amsterdam nog steeds toegepast. Momenteel worden letteropschriften vaak via de computer gemaakt en geprint als plakletter of als folie die op de ondergrond geplakt wordt en daarna ingeschilderd. Toch komt het nog wel voor dat de voorkeur uitgaat naar een gepenseelde letter of dat grote letters of opschriften rechtstreeks op de ondergrond wordt getekend. Een goede letterschilder kon vroeger ook volstaan met twee lijntjes of plakbandjes waarna uit de vrije hand de teksten werden geschilderd.
Meer letteropschriften voorbeelden
Biezen trekken:
Vooral de ruituigschilder van vroeger was bedreven in het aanbrengen van smalle biezen op het in de regel perfect uitgevoerde schilderwerk. Voor het aanbrengen van biezen werd gebruik gemaakt van slepers. Dat zijn langharige bosjes veerkrachtig haar vast gezet in de kern van een vogelveer. Ook gebruikt men wel een biesapparaat dat is een apparaatje van roestvrijstaal met aan het uiteinde een wieltje voorzien van verf uit een reservoir. Voor het aanbrengen van bredere biezen maakt men gebruik van speciale lyonse penselen. Voor grotere vlakken worden deze biezen langs een rij getrokken.
Patineerwerk:
Deze techniek wordt toegepast om de objecten ouder te doen lijken. De ondergrond wordt eerst voorzien van een verfsysteem met de laatste laag in de gewenste kleur. Met het aanbrengen van een verdunde de verf (saus)met een iets donkere kleur bij voorbeeld op de geprofileerde onderdelen. Met een tamponeerborstel wordt de saus egaal verdeeld. Met een doek wordt de de saus van de bovenkanten afgeveegd zodat de diepere delen donkerder worden. Soms wordt de saus ook met een decoreerspuitje aangebracht. Schilderijlijsten en meubels worden regelmatig met deze techniek behandeld.
Sjabloneerwerk:
Sjablonen kun je maken van een tekening op dik papier (een decoratie, embleem of een tekst). Het papier wordt vooraf ingesmeerd met een mengsel van lijnolie, terpentine en iets droogmiddel. Daarna wordt het gewenste figuur met een sjabloonmesje uitgesneden.
Deze worden gebruikt voor een decoratie, opschrift of als doorlopende randversiering die meerdere keren moet worden herhaald en toegepast in kerken en gebouwen. Vroeger waren er kant en klare sjablomen in de handel voor toepassingen op wanden en plafonds.